Παιδική ενούρηση

Η ενούρηση αποτελεί μια ιδιαίτερα συχνή κλινική κατάσταση κατά την παιδική ηλικία. Με βάση την ψυχιατρική κατηγοροιοποιηση DSM-IV ως μη «οργανική» ή «λειτουργική» ενούρηση χαρακτηρίζεται η ακούσια απώλεια ούρων σε ένα παιδί ηλικίας 5 ετών ή μεγαλύτερο συχνότητας 2 φορές την εβδομάδα και διάρκειας τουτάχιστον 3 μηνών, χωρίς εμφανή οργανική αιτία. Ως νυχτερινή ενούρηση χαρακτηρίζεται η ακούσια απώλεια ούρων μόνο κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου ενώ η απώλεια ούρων κατά τη διάρκεια της ημέρας καλείται ακράτεια ούρων. Η ενούρηση διακρίνεται επίσης σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή. Σε πρωτοπαθή, όταν αναφερόμαστε σε παιδιά που δεν έχουν ποτέ κατακτήσει τον έλεγχο των σφιγκτήρων, και σε δευτεροπαθή, όταν αναφερόμαστε σε παιδιά τα οποία ενώ είχαν επιτύχει έλεγχο για τουλάχιστον 1 έτος ξανάρχισαν να βρέχονται. Στο 80% των περιπτώσεων πρόκειται για πρωτοπαθή ενούρηση.

Γιατί το παθαίνει;

Τα αίτια της ενούρησης περιλαμβάνουν τόσο βιολογικούς όσο και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες. Ως αιτιολογία μπορούν να εκληφθούν: α) Οι οργανικοί παράγοντες όπως, η καθυστερημένη νευρολογική ωρίμανση, οι ανωμαλίες εννεύρωσης της κύστης, το μικρό μέγεθος της ουροδόχου κύστεως, ο διαβήτης, ο υπερθυριοδισμός, η δυσκοιλοιότητα, η λοίμωξη της ουροδόχου κύστης και των νεφρών, η μειωμένη έκκριση της αντιδιουρητικής ορμόνης κ.α β) Οι γενετικοί παράγοντες - κληρονομικότητα, σύμφωνα με έρευνες αν ο ένας γονιός παρουσίασε, κατά την παιδική του ηλικία, νυχτερινή ενούρηση το ποσοστό εμφάνισης για το παιδί είναι 45%. Το ποσοστό αυξάνεται στο 75% αν και οι δύο γονείς του παιδιού υπήρξαν ενουρητικοί γ) οι συναισθηματικοί παράγοντες όπως το άγχος για τη χρήση τουαλέτας ή την αποβολή ούρων δημόσια, η ζήλια απέναντι σε μικρότερο αδελφό-αδελφή, η ψυχοσυναισθηματική ανωριμότητα, η ανασφάλεια και αγχώδεις εκδηλώσεις του παιδιού λόγω πχ υπεβολικών απαιτήσεων των γονέων, η δυσλειτουργική επικοινωνία και οι καυγάδες στα πλαίσια της οικογένειας, η κοινωνική απομόνωση του παιδιού ιδιαίτερα κατά τη διάκεια της προεφηβείας και εφηβείας, διάφορες φοβίες όπως πχ το σκοτάδι, η προσπάθεια από μέρους του παιδιού διεκδίκησης της προσοχής των γονέων ή σημαντικών άλλων κ.α δ) Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας. Παιδιά υπερκινητικά, επιθετικά, χωρίς ανοχή στη ματαίωση και με προβλήματα πειθάρχησης, εξαρτημένα, άβουλα, με τάση να αυνανίζονται.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;

Η παιδική ενούρηση σε περιοδικά διαστήματα μέχρι την ηλικία των 5 ετών δεν θα πρέπει να ανησυχήσει ιδιαίτερα τους γονείς καθώς είναι ένα συχνό φανόνομενο. Ωστόσο κρίνεται σκόπιμο αν η συγκεκριμένη συμπεριφορά επιμένει, οι γονείς να απευθυνούν στον παιδίατρο του παιδιου τους και κατεπέκταση σε άλλες ειδικότητες όπως ουρολόγος, ψυχολόγος κτλ.

Είναι αναμενόμενο η δυσλειτουργία αυτή στην καθημερινότητα της οικογένειας να επηρεάζει αρνητικά τους γονείς, οι οποίοι συχνά μπορεί να εκνευριστούν, να θυμώσουν με το παιδί, να το αγχώσουν πως δεν προσπαθεί αρκετά, να του προκαλέσουν ενοχές για την «ακατάλληλη συμπεριφορά του και την αδυναμία του να μάθει».

• Οι γονείς θα πρέπει οπλιστούν με υπομονή κατά τη διάρκεια εκμάθησης δεξιοτήτων υγιεινής και καθαριότητας στη τουαλέτα. Η όλη διαδιασία θα πρέπει να γίνεται χωρίς πίεση προς τα παιδιά και με σεβασμό στον προσωπικό ρυθμό τους.
• Καλό θα ήταν να περιορίζεται η κατανάλωση υγρών και τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα στη καφείνη όσο γίνεται περισσότερο μετά τις 6 η ώρα το απόγευμα. Αντίθετα, να ενθαρρύνεται η κατανάλωση υγρών από το πρωί και έως μεσημέρι ώστε να περιορισθεί το ενδεχόμενο να διψάσει το παιδί το βράδυ. Επίσης οι γονείς να βεβαιώνονται οτι το παιδί έχει ουρησει πριν τη βραδινή κατάκλιση.
• Η χρησιμοποίηση πάνας, στη διάρκεια της νύχτας και μετά την ηλικία των 5-6 χρόνων, επιβραδύνει την επίλυση του προβλήματος. Αντιθέτως οι γονείς θα πρέπει να μη δώσουν αυτή τη πρόσκαιρη λύση αλλά να αρχίσουν την εκπαίδευση στη σταθερή χρήση της τουαλέτας. Το σώμα έχει ανάγκη από σταθερές συνήθειες.
• Όταν συμβούν «ατυχήματα» οι γονείς δεν θα πρέπει να μαλώσουν το παιδί ή να κάνουν ειρωνικά σχόλια, καθώς έτσι θα το κάνουν να νοιώσει ενοχές και μειονεκτικά για το συμβάν της ενούρησης γεγονός που θα επιβραδύνει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία. Το παιδί χρειάζεται ενθάρρυνση και παρηγοριά αλλά και διαβεβαιώσεις πως δεν φταίει το ίδιο για το πρόβλημά του.
• Είναι σημαντικό το παιδί να παίρνει επίσης επιβράβευση για τις μέρες και νύχτες που καταφέρνει να παραμείνει στεγνό ώστε να τονώνεται η αυτοεπεποίθηση του.
• Aν το πρόβλημα επιμένει η αναζήτηση βοήθειας απο ειδικό (ιατρό, ψυχολόγο) κρίνεται απαραίτηση.